SARAÇOĞLU MAHALLESİ’NE DOKUNMA

SARAÇOĞLU MAHALLESİ’NE DOKUNMA

AKP hükümetleri döneminde yapılan birçok kentsel/rantsal dönüşümle kent benliği-kimliği yok olmuştur. Bir insan geçmişsiz olmayacağı gibi bir kent de geçmişsiz olmaz. Dünyanın birçok yerinde eski kent merkezlerine dokunulmadan yeni yaşam yerleri yapılmaktadır. Bizde ise bu süreç eski kenti yıkıp üstüne yenisini yapmak anlamını taşımaktadır. Yurdumuzda aynı evde 50-60 yıl yaşayan kaç aile vardır? Avrupa kentlerinde 150-200 yıl aynı adreste oturan ailelere sıkça rastlanmaktadır. Bu hem aile tarihi hem de kent tarihi açısından önemlidir.
Ankara’nın kent kimliği ise büyük bir saldırı altındadır. Ulus tarihi kent meydanında Roma yolu üzerine yapılan “ucube” alışveriş merkezi kent tarihine ve estetiğine vurulmuş çok büyük bir darbedir. Atatürk’ün mirası Atatürk Orman Çiftliği’nde yapılan birçok yol ve “Aksaray” olarak nitelendiren kaçak yapı da kent içindeki nefes alma alanını hukuksuzca katletmiştir.
New York’ta Central Park, Londra’da Hyde Park gibi alanlar kentin modern çehresinin birer parçası oldukları kadar yakın tarihe de tanıklık edip, kent hafızasının ayrılmaz bir unsuru haline gelmişlerdir. Ne yazık ki, biz AOÇ’yi ve diğer tarihi alanlarımızı bu hale getiremedik. AOÇ’de ve Gençlik Parkı’nda yapılan yenilemelerle yüzbinlerce Ankaralının anıları silinip gitti ve silinip gitmeye devam ediyor.

SARAÇOĞLU MAHALLESİ NE ZAMAN VE NASIL KURULDU?

Ankara’da yaşayanlar Kumrular Sokak’a girdiklerinde devasa ağaçların arasında İl Halk Kütüphanesi’nin ve Kaymakamlık binasının da içinde bulunduğu sevimli binalardan oluşan bir şehir içi meskenle karşılaşırlar. Bu mahallenin tarihini ve nasıl oluştuğu konusunda pek çok Ankaralının bilgisi yoktur.
Asıl adı Namık Kemal Mahallesi olan mahalle halk arasında çok farklı isimlerle de anılmaktadır. Bunların içinde en çok bilineni ve kullanılanı Saraçoğlu'dur. 1946 yılında tamamlanan mahallenin açılışı o dönemin Başbakanı Şükrü Saraçoğlu tarafından açıldığı için mahalle yaygın olarak Saraçoğlu Mahallesi olarak da bilinmektedir.
1940’lı yıllarda Başkent’in mesken bunalımını gidermek üzere 1944 yılında çıkarılan Memur Mesken Yasası uyarınca başlatılan konut projesi sonrasında ortaya çıkmış bir mahalle Saraçoğlu.
Ankara’da birçok eser bırakmış olan Mimar Paul Bonatz, 1920’ler Almanya’sının Siedlung anlayışını getirmeye çalıştığı yerleşmede, konut bloklarının yanı sıra çocuk bahçesi, ilk ve ortaokul ve ortak kullanım için sosyal binayı tasarlamıştır. Sosyal bina bugün İl Halk Kütüphanesi olarak kullanılmaktadır.
Saraçoğlu Mahallesi bitişik nizamda, gruplaştırılmış değişik tip ve yükseklikte tasarlanan apartmanlarda iki, üç ve beş odalı altı tip üzerinde planlanan 642 daireden oluşmaktadır.
Cumhuriyet tarihinin ilk toplu konut projesi olan mahalle, tüm bu nedenlerle Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başkanlığı'nın 1979 tarihli kararı ile "Kentsel SİT Alanı" olarak belirlenmiş, konutların ve ağaçlarının her biri ayrı ayrı tescil edilmiştir.

SIRA SARAÇOĞLU MAHALLESİ’NDE
Kızılay kent merkezi yıllardır uygulanan politika doğrultusunda zayıflatılmıştır. Kent merkezi yeterli bir şekilde aydınlatılmamaktadır. Gezi sürecinden bu yana Güvenpark’ın üçte biri polis işgali altında. Geri kalan alanın büyük bir bölümü zaten yıllardır dolmuş ve otobüs işgali altındaydı. Güvenpark bu haliyle kentlinin oturup soluklanacağı bir alan olmaktan çıkmıştır.
Saraçoğlu Mahallesi de bilinçli olarak bakımsız bırakılarak algı yönetimi yapılmış ve mahallenin kötü halde olduğu ve yıkılması gerektiği birçok Ankaralının beynine işlenmektedir. Bu politika da meyvesini aşağıda yazdığımız Bakanlar Kurulu kararı ile vermiştir.
5 Ağustos 2014 tarihli Resmi Gazete’de 6645 sayılı Bakanlar Kurulu kararı yayınlanmıştır. Karar aynen şöyledir:
“Ankara İli, Çankaya İlçesi, Namık Kemal ve Yenişehir mahallelerinde bulunan, tamamının veya bir kısım paylarının mülkiyetleri Hazineye ait olan ve ekli listede bulunduğu mahalle, ada ve parsel numaraları, yüzölçümleri, pay oranları ve tahsisli olduğu kamu idareleri gösterilen taşınmazların; tapu kütüklerinde yer alan şerh, beyan ve belirtmelere uyulmak, tarihi ve kültürel mirası ile kentsel sit niteliği ve bölgenin özgün yapısı korunmak kaydıyla, aslına uygun bir şekilde ve ilgili mevzuatı uyarınca restore edilmek suretiyle öncelikle Maliye Bakanlığınca veya Maliye Bakanlığınca uygun görülen hallerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Toplu Konutİdaresi Başkanlığı ve diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülecek projeler kapsamında değerlendirilerek ekonomiye kazandırılması amacıyla tahsislerinin kaldırılması kararlaştırılmıştır.”

TİCARİ ALAN YAPILACAK
Bakanlar Kurulu kararında da açık açık görüldüğü gibi “ekonomiye kazandırılması amacıyla” kentin merkezinde devasa ağaçların arasındaki bir mahalle yok edilecektir. Saraçoğlu yıkılıp yerine ticari alan yapılacaktır.
20 yıl önce Çiller de mahalleyi satışa çıkarmıştı. Ancak dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel bölgenin tarihi sit alanı olması ve satıştan elde edilecek meblağın ekonomik olarak yeterli olmamasından kaynaklı olarak iptal etmiştir.
Bu süreçte bizlere düşen Saraçoğlu Mahallesi’ni korumak için ayağa kalkmak ve her türlü demokratik tepkimizi göstermektir.

MAHMUT ASLAN-12.08.2014