STRATEJİK KÖLELİK...

STRATEJİK KÖLELİK...

Haksız, usulsüz ve kanunsuz Taşeron sistemini yaygınlaştıran, kanun tasarısının Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne geldiği 30 Mayıs 2014 günü, Dünya Bankası, IMF ve OECD gibi kuruşların çıkarılmasını istediği yurdumuzu ‘ucuz emek cennetine’ dönüştürecek Ulusal İstihdam Stratejisi resmi gazete 2014/4 sayılı karar ile yayınlandı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2012 yılında hazırlanan taslak Soma katliamından sonra sessiz sedasız bir şekilde Resmi Gazete’de yayınlanmasının altında acaba hangi nedenler yatmaktadır? Bu stratejik planın işçiler açısından yararlı bir yanı var mıdır?

Bu plan Neo-Osmanlıcı Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun “Stratejik Derinlik” planında ülkemizin dış politikada çukura batmasına neden olduğu gibi çalışma yaşamını emekçi halkımız için sorunlar yumağı haline getiren bir kaos düzenine dönüştürecektir.

Türkiye tarafından imzalan 122 sayılı Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmesi de herkese çalışma olanağı sağlayacağı gibi işsizliği asgari düzeye indirerek, istihdamın yapısını ve niteliğini olumlu yönde değiştirecek politikaların hayata geçirilmesini sağlayacaktır.

Hazırlanan istihdam politikaları, ana eksenine, insanca çalışma ve yaşam koşulları sağlayan, sendikal haklar ve sosyal güvencelerle donatılmış düzenli işi yerleştirmelidir.

Temel bir insan hakkı olan çalışma, işçiye ailesi ile birlikte insanca yaşama olanakları sağlayacak bir ücret karşılığında gerçekleşmeli; çalışanlar işsizlik, hastalık, yaşlılık gibi durumlarda sosyal güvencelere sahip olmalıdır.

AKP zihniyeti tarafından hazırlanan 2012-2023 dönemi arasına odaklanan Strateji belgesi dört ana hedef gözetmektedir:

(1) İşsizlik oranının 2023 itibariyle % 5 düzeyine indirilmesi;

(2) İstihdam oranının % 50’ye yükseltilmesi;

(3) Tarım dışı istihdamın büyüme esnekliğinin 0,52 düzeyinden, 0,62 seviyesine yükseltilmesi

(4) Tarım dışı sektörlerde % 29,1 düzeyinde olan kayıt dışı istihdam oranının 2023 yılında % 15’in altına indirilmesi.

Süslü lafların arkasında aslında yapılmak istenen ‘işgücü piyasalarının katılıktan arındırılması’ ve ‘esnekliğin’ artırılmasıdır. Bunun için de şu politikalar hayata geçirilmek istenmektedir:

(1) Kıdem Tazminatını Kaldırmak (Yoğun tepkiler sonrası şimdilik rafa kaldırıldı).

(2) Taşeron çalıştırmayı yaygınlaştırmak (Kanun Tasarısı TBMM’ye gönderildi).

(3) Özel İstihdam Büroları ile geçici iş ilişkisini temel istihdam politikası haline getirmek.

(4) İstihdam esnekleştirilerek kuralsız ve güvencesiz hale getirilmek istenmektedir.

Görüldüğü gibi ilk iki madde ile ilgili çalışmalara başlanmıştır. Üçüncü önemli başlık olan Özel İstihdam Büroları için uluslararası şirketler lobi çalışmalarını hızlandırmıştır. Esnek çalışma ise günümüzde sendikasızlaşma ile beraber özel sektörde yavaş yavaş egemen hale gelmiştir.

Kıdem tazminatı ve Taşeron işçilikle ilgili kamuoyu oluşturucu birçok çalışma yapılmıştır. Ancak özel istihdam büroları bunlara göre biraz daha az kamuoyunun gündemindedir.

Dünya genelinde 2013 yılında 46 milyon işçi özel istihdam bürolarında çalışmaktadır. Dünyada 140 bin özel istihdam bürosu 179 bin şubeye sahiptir ve 2012 yılında toplam cirosu 259 milyar Avro’dur. Bu pazarın %30’u 10 şirket arasında dağılmaktadır. Bu şirketler ülkemizde de yoğun lobi faaliyetlerini sürdürmektedirler. (Eurociet,2013-E. Eren Korkmaz, DİSK-Ar, Kış 2014)

Özel İstihdam büroları çoğu kişi tarafından iş ve işçi bulma kurumunun özel hali gibi düşünülmektedir. Bu büroların işleyiş mantığı kesinlikle iş ve işçi bulma kurumunun özeli değildir. Özel İstihdam bürosu bir işverendir.

 Bu bürolar, işçi talep eden firmalara işçi servis etmektedir. Bu uygulama ile işçi düzenli aralıklarla başka firmalara servis edilebilecektir. Bu sayede işçi için düzenli ve kurallı bir işyeri hayal haline gelecektir. Bu bürolarda çalışan işçilerin iki patronu olacaktır. Birincisi özel istihdam bürosu ikincisi ise servis edildiği (kiralandığı) çalışma sürecinde ne yapacağını belirleyen işyeridir.

İşçiler kiralandıkları işyerlerinde sendikalı olamayacak sadece özel istihdam bürolarında sendikalı olabileceklerdir. İşçi kiralamanın yaygın, sendikal hareketin güçlü olduğu Almanya’da bile özel istihdam bürolarında sendikalaşma çok zor bir süreçten sonra olabilmektedir. Sendikalaşma oranının %9’larda olduğu ülkemizde ise özel istihdam bürolarından sendikalaşmanın imkânsız olacağı hiç şüphe götürmemektedir.

Özel istihdam bürolarında çalışanlar kiralandıkları işyerlerinde çalışan taşeron işçi ya da kadrolu işçilerden ayrı ücret alacaklardır. Taşeron uygulamasında bile işçiler çok düşük ücret alırken, kiralık işçilerin alacakları ücretler daha düşük olacağından ucuz işçiliğin yaygınlaşmasına neden olacaktır. Ayrıca aynı işyerinde aynı işi yapan işçiler arasındaki üç farklı ücret uygulaması ise kesinlikle iş barışının bozulmasına neden olacaktır.

Görüldüğü gibi sendikalaşmayı önleyen, ucuz işgücünü teşvik eden Ulusal İstihdam Projesi, 18. yüzyıl vahşi kapitalizminin ve öncesi kölelik sisteminin post-modern halidir.

Ulusal İstihdam Stratejisi’ne karşı bütün muhalefet partileri, sendikalar, meslek odaları bir an önce sokaklara çıkmalı, birer birer çıkarılmaya başlanan bu işçileri modern köle haline getirecek uygulamaların ‘stratejik köleliğin’ engellenmesi için elinden geleni yapmalılardır. Çocuklarımızın geleceği için bu bir zorunluluktur.

  
            Mahmut Aslan

Çankaya Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü

DİSK/Genel-İş Üyesi

04.06.2014


NOT: Bu yazı AKP'nin yeni hedefi bu başlığı ile ODATV'de yayınlanmıştır.
http://www.odatv.com/mob_n.php?n=akpnin-yeni-hedefi-bu-1606141200