81 YAŞINDA MÜCADELE EDEN BİR GENÇ HALKEVLERİ

81 YAŞINDA MÜCADELE EDEN BİR GENÇ HALKEVLERİ

Halkevleri 81 yıldır ışımaya devam ediyor. Bu 81 yıl içinde Halkevleri 3 kez kapatılıp tekrar açılmıştır. Bir Anka kuşu gibi her seferinde küllerinden yeniden doğmuştur.

Halkevleri deyince aklıma ilk olarak M. Kemal tarafından 81 yıl önce açılan, aydınlanma devriminin Anadolu coğrafyasına yerleşmesi için milyonlara okuma yazma, sanat, spor vb. alanlarında eğitim veren kurumu gelir.

Yaşar Kemal, Muzaffer İzgü,İlhan-Turhan Selçuk, Muammer Karaca, Münir Özkul, gibi birçok ünlü yazarımız ve sanatçımız bu eğitim kuruml.arında yetişmiştir.

Halkevlerinden yetişen yazar Muzaffer İzgü bir söyleşisinde kitapla nasıl tanıştığını söyle anlatıyor:

“Halkevleri’nin bu konudaki payı çok büyük. Çok soğuk bir gün, evde ısınacak hiçbir şey yok, sırtım başım ıslak. Böyle yağmurlu, ıslak günlerde bir arkadaşıma giderdim ben. Şubatta odun kömür hemen biterdi zaten, bir odası olan gecekonduda büyüdüm ben. Yatak odası, yemek odası, oturma odası, mutfak, banyo… Annem beni leğende yıkardı, bardak gibi dizilirdik yere, bir oda. Baba, anne ve kardeşler boy sırasına göre yerde yatardık. Şubatta da odun kömür biterdi. Zaten mangal kömürü var, onu yakardık. O da biterdi. Nedim arkadaşım dedi “Bugün seni götüremeyeceğim, ablamın nişanı var. Ama sana bir yer tarif edeyim sen oraya git. Orada soba var.” Arkadaşımın bana önerdiği Adana Halkevi Kütüphanesi’ymiş. Sekiz yaşındayım o zaman. Ondan sonraki yıllar boyunca hep kütüphanedeydim ben ve Halkevi’ndeydim hayatım boyunca. İlk izlediğim oyun da yine Halkevi’ndedir. 24 oyun yazdım, arkasında bu gerçek var.”

Halkevleri Anadolu halkının cehaletini yok etmeyi ve çağdaş bir toplum için birey yetiştirmeyi  amaçlamıştır. Bu amacı 2.Dünya paylaşım savaşından sonra şekillenen emperyalist bloktaki güçleri ve onların yerli işbirlikçilerini rahatsız etmiştir. Bunun sonucunda 1951 yılında Demokrat parti iktidarı tarafından kapatılmıştır. Halkevleri, kapatıldığı 1951 yılına kadar 478 şube ve 4322 halkodası ile milyonlarca insanımıza hizmet etmiştir.

1951 yılında kapatılan halkevleri kendi içinde yetişen milyonlarca kişinin sahip çıkması ile 1963 yılında yeniden açılmış. Yeniden açılan halkevi bu sefer o dönemin özgürlükçü anayasası ile birlikte yüzünü daha sola ve emeğe dönmüştür. 1960 ve 70’lere damgasını vuran bağımsızlık, demokrasi ve özgürlük mücadelesinde Halkevleri, emekçi halkın önemli bir gücü olarak yer almıştır. Bu seferde anayasanın ve örgütlenme özgürlüklerinin bu halka bol geldiğini söyleyenler 12 Mart ve 12 Eylül askeri cuntaları ile birçok halkevi üyesini tutuklamış ve 2.kez halkevleri kapatılmıştır.

12 Eylül faşist cuntası Halkevlerini kapatmış ve bu topluma karanlığa sürükleyen örgütlenme özgürlüğüne ket vuran 12 Eylül anayasası ile neo liberal bir toplum düzeni kurmuştur.

Evet, böyle bir düzen kurulmuştur. Ancak bu düzeni kuranların unuttukları bir şey vardı; Halkevleri geleneğinden yetişen milyonlar.

1951 yılında kapatılan halkevleri nasıl içinden yetişen değerler tarafından yeniden kurulduysa,1980 sonrası da böyle kurulmuştur.

1980 sonrası açılan halkevi daha çok yoksul mahallelerde örgütlenmiş. Dara düşen ezilenlerin sığınacakları bir kapı haline gelmiştir.

Son yıllarda özellikle büyük kentlerdeki barınma hakkı mücadeleleri, sağlık ve eğitim hakkı için yükseltilen sesler, engellilerin talepleri, su, enerji ve ulaşım alanında yaşanan ticarileşmeye karşı yükselen tepkiler Halkevleri çatısı altında buluşmaya başlamaktadır.

Bunun yanında Halkevleri işçilerin güvencesiz çalıştırmaya, köylülerin neoliberal tarım politikalarına ve suyuna, toprağına göz koyan şirketlere karşı mücadelelerini bir araya getirmeye çalışmaktadır.

Türkiye’de yeni yeni yükselen yerel hak mücadeleleri, Halkevleri aracılığıyla Türkiye ölçeğinde yükseltilen Halkın Hakları mücadelesinde bütünleşmektedir. Yaşamları egemenlerin çıkarları tarafından tehdit edilen herkes için Halkevi çatısı adres olmaya başlamaktadır.

Biz Ankara’da Halkevleri mücadelesini Mamak ve Dikmen’de kentsel dönüşüm adı altında yapılan rantsal dönüşe karşı barınma hakkı mücadelelerinden yakından tanıyoruz, izliyoruz ve gurur duyuyoruz.

Tüm Anadolu halkı HES’lere karşı kim dik duruyor dediğinde hep bir ağızdan Halkevleri demektedir.

Halkevlerinin kurucusu M.Kemal'i,Metin Lokumcu’yu ve  halkın özgürlük mücadelesinde hayatını kaybeden bütün dostlarımızı saygıyla anıyorum.

Mücadeleniz mücadelemizdir.

Nice 81 yıllara…